کمر درد یک عارضه شایع در میان مردم به شمار می‌رود. علت کمر درد معمولا نشستن به مدت طولانی به شیوه نادرست است که در صورت تداوم آن می‌تواند منجر به کمر درد شدید در فرد شود.

کمرد درد و پیشگیری از آن

کمر درد یکی از شایع‌ترین عللی است که افراد به خاطر آن به پزشک مراجعه می‌کنند و یا از کار خود مرخصی می‌گیرند. کمر درد همچنین بیشترین علت ناتوانی افراد در سراسر جهان است. اغلب افراد حداقل یکبار در زندگی خود دچار کمر درد شده‌اند.

خوشبختانه شما می‌توانید با بهبود شرایط فیزیکی خود و همچنین یادگیری چگونگی انجام حرکات بدن به شکل صحیح، از بروز کمر درد و عود کردن آن جلوگیری کنید.

در صورتی که به‌ کارگیری روش‌های پیشگیری موثر نباشد و دچار کمر درد شوید، با به‌کار‌گیری برخی روش‌های درمان خانگی که بسیار ساده هستند می‌توانید درد کمر خود را ظرف چند هفته درمان کنید.

تنها در موارد نادری برای درمان کمر درد شدید به جراحی نیاز می‌شود. در اغلب موارد، درد کمر به تدریج و با انجام درمان‌های خانگی و مراقبت از خود، ظرف دو هفته بهبود پیدا می‌کند.

برای درمان کمر درد شدید چه کنیم؟

در صورتی که با گذشت دو هفته درد کمر شما هیچ بهبودی نداشته، لازم است به پزشک متخصص مراجعه کنید. در موارد نادری، کمر درد شدید نشان‌دهنده یک مشکل بسیار جدی و خطرناک است. در صورتی که برای درد کمر به بهترین دکتر مغز و اعصاب تهران مراجعه کنید، او در ابتدا کمر شما را معاینه کرده و توانایی شما در نشستن، ایستادن، راه رفتن و بالا آوردن پاها را ارزیابی می‌کند.

ممکن است پزشک از شما بخواهد که درد خود را از یک تا ۱۰ درجه بدهید و از شما در مورد چگونگی کنار آمدن با درد سوال‌هایی بپرسد. این ارزیابی‌ها به پزشک کمک می‌کند که تشخیص دهد منشا درد چیست، شما چه مقدار می‌توانید حرکت کنید و این که دچار اسپاسم عضلانی شده‌اید یا نه. علاوه بر این ممکن است پزشک احتمال وجود برخی علل جدی‌تر درد کمر را نیز بررسی کند.

علت کمردرد شدید چیست؟

درد کمر ممکن است به طور ناگهانی ایجاد شود و کمتر از شش هفته طول بکشد. علت کمردرد می‌تواند ناشی از بلند کردن جسمی سنگین یا زمین خوردن باشد.

در صورتی که کمر درد بیش از سه ماه طول بکشد به آن کمر درد مزمن گفته می‌شود. درد کمر اغلب بدون هیچ دلیل مشخصی که پزشک بتواند آن را در حین معاینه یا عکسبرداری تشخیص دهد، آغاز می‌شود.

عواملی که معمولا باعث درد کمر می‌شوند عبارتند از:

• کشیدگی عضله یا رباط
• برآمدگی یا بیرون‌زدگی دیسک کمر
• آرتروز
• نقص‌های اسکلتی
• پوکی استخوان

کشیدگی عضله یا رباط

انجام یک حرکت ناگهانی و یا بلند کردن اجسام سنگین به طور مکرر موجب کشیدگی رباط‌ها و عضلات کمر می‌شود. اگر توان و سلامت فیزیکی فرد ضعیف باشد، کشیدگی و فشار مکرر عضلات و رباط‌ها موجب اسپاسم‌های دردناک عضلانی می‌شود.

برآمدگی یا بیرون‌زدگی دیسک کمر

دیسک‌های بین مهره‌ای وظیفه دارند که فشارهای وارد شده به ستون فقرات و مهره‌ها را جذب کنند. دیسک دارای یک پوسته ضخیم خارجی است و درون این پوسته، ماده نرم ژله مانندی قرار دارد.

ممکن است بر اثر فشار زیاد، دیسک حالت برآمده پیدا کند و یا حتی پاره شده و ماده ژله مانند درون آن بیرون بریزد و درنتیجه بر روی عصب‌های مجاور آن فشار وارد می‌شود.

البته ممکن است دیسک کمر برآمده یا بیرون زده باشد اما به این خاطر که روی هیچ عصبی فشار وارد نکرده است، شخص هیچ علائمی ندارد. در این موارد، بیرون‌زدگی دیسک کمر به طور اتفاقی و زمانی که شخص به دلایل دیگر عکسبرداری از ستون فقرات انجام می‌دهد، تشخیص داده می‌شود.

آرتروز

ممکن است قسمت پایینی ستون فقرات دچار آرتروز مفصلی شود. در برخی از موارد، آرتروز ستون فقرات موجب تنگی کانال نخاعی می‌شود و در نتیجه به طناب نخاعی فشار وارد می‌شود.

نقص‌های اسکلتی

در صورتی که ستون فقرات بیمار دارای قوس‌های غیر طبیعی باشد، می‌تواند منجر به کمر درد شود. اسکولیوز به وضعیتی گفته می‌شود که ستون فقرات فرد به سمت چپ یا راست منحرف شده است. اسکولیوز در صورتی که شدید باشد موجب درد کمر می‌شود.

پوکی استخوان

در صورتی که شخص به پوکی استخوان دچار باشد و استخوان‌های او بسیار ضعیف و شکننده شده باشند، مهره‌های ستون فقرات او دچار شکستگی‌های فشاری می‌شوند.

عوامل خطر ایجاد کمر درد

هر شخصی ممکن است دچار کمر درد شود، حتی کودکان و نوجوانان. همچنان باید تحقیقات زیادی در زمینه دلایل کمر درد انجام شوند. اما عوامل زیر می‌توانند موجب شوند که احتمال بروز کمر درد بیشتر شود:

• سن
• کم‌تحرکی و ورزش نکردن
• وزن اضافه
• بیماری
• بلند کردن اجسام به شیوه غلط
• سیگار کشیدن
• سیگار کشیدن

سن

با بالا رفتن سن از حدود سی و چهل‌سالگی، احتمال بروز کمر درد نیز بیشتر می‌شود.

کم‌تحرکی و ورزش نکردن

ضعیف بودن عضلات کمر می‌تواند موجب افزایش احتمال بروز کمردرد شود.

وزن اضافه

حمل کردن وزن اضافه موجب وارد شدن فشار بیش از حد به کمر می‌شود.

بیماری

برخی از انواع آرتروز و سرطان می‌توانند در ابتلا به کمر درد مردان و زنان تاثیر داشته باشند.

بلند کردن اجسام به شیوه‌ی غلط

در صورتی که در هنگام بلند کردن چیزی به جای زانو از کمر خود استفاده کنید، این کار موجب فشار زیاد به کمر می‌شود.

سیگار کشیدن

سیگار کشیدن موجب کاهش خونرسانی و تغذیه‌ی دیسک‌ها در کمر می‌شود.

بیماری‌های روحی و روانی

افرادی که به اضطراب و افسردگی مبتلا هستند، بیش از دیگران در معرض ابتلا به کمردرد هستند.

علائم کمر درد شدید چیست؟

علائم و نشانه های درد کمر عبارتند از:

• درد عضلانی
• درد تیر کشنده و تیز (مانند حس فرو رفتن چاقو در کمر)
• دردی که تا پایین پاها منتشر می‌شود.
• کاهش انعطاف‌پذیری و دامنه حرکتی کمر

چه زمان برای درمان کمر درد باید به پزشک مراجعه کرد؟

در صورت بروز شرایط زیر برای درمان درد کمر باید به پزشک مراجعه کنید:

• بروز مشکلاتی در کنترل ادرار و مدفوع
• بروز تب
• بروز کمر درد به دنبال زمین خوردن یا ضربه شدید به کمر
• شدید بودن کمر درد و عدم بهبودی آن با استراحت
• انتشار درد در هر دو پا، خصوصا اگر درد تا زیر زانو منتشر می‌شود.
• بروز ضعف عضلانی، بی‌حسی یا گزگز در یک یا هر دو پا
• کاهش وزن بدون دلیل مشخص

روش های تشخیص کمر درد

اگر پزشک به هر دلیلی حدس بزند که بیمار بر اثر مشکل مهمی دچار کمر درد شده است، برای بررسی وضعیت ستون فقرات و کمر، انجام یک یا چند تست زیر را تجویز می‌کند:

• عکسبرداری اشعه ایکس
• اسکن ام آر آی یا سی تی اسکن
• آزمایش خون
• اسکن استخوانی
• نوار عصب و عضله

روش های تشخیص کمر درد

عکسبرداری اشعه ایکس

در این تصاویر راستای قرارگیری استخوان‌ها دیده می‌شود. می‌توان ابتلا به آرتروز و خارهای استخوانی، شکستگی یا دررفتگی را در این تصاویر دید. این تصاویر به تنهایی نمی‌توانند مشکلات طناب نخاعی، عضلات، عصب‌ها و دیسک‌ها را نشان دهند.

اسکن ام آر آی یا سی تی اسکن

با کمک تصاویر به دست آمده از اسکن ام آر آی یا سی تی اسکن می‌توان به بیرون‌زدگی دیسک کمر، مشکلات استخوانی، مشکلات عضلانی، تاندون‌ها، عصب‌ها، رباطها و یا رگ‌های خونی پی برد.

آزمایش خون

با کمک آزمایش خون بررسی می‌شود که بیمار به عفونت یا سایر بیماری‌ها که می‌توانند به درد کمر مبتلا شوند، دچار شده است یا خیر.

اسکن استخوانی

در موارد نادری، ممکن است از اسکن استخوانی برای بررسی تومورهای استخوانی یا شکستگی فشاری ناشی از پوکی استخوان، استفاده شود.

نوار عصب و عضله

نوار عصب و عضله پالس‌های الکتریکی تولید شده توسط عصب‌ها و پاسخگویی عضلات به این پالس‌ها را اندازه‌گیری می‌کند. با کمک این تست می‌توان گیرافتادگی عصب ناشی از بیرون‌زدگی دیسک کمر یا تنگی کانال نخاعی را تشخیص داد.

درمان کمر درد در زنان و مردان

در اغلب موارد، درد کمر با گذشت چند هفته استراحت کردن بهبود پیدا می‌کند. داروهای مسکن غیر تجویزی و کمپرس گرم و سرد ممکن است تنها چیزی باشد که بیمار به آن نیاز دارد.

استراحت مطلق در تخت توصیه نمی‌شود. شما باید تا جایی که می‌توانید به انجام فعالیت ادامه دهید. سعی کنید فعالیت‌های سبکی مانند راه رفتن یا کارهای ساده روزمره را انجام دهید. از انجام دادن کارهایی که موجب تشدید درد می‌شوند خودداری کنید.

اگر درمان‌های خانگی با گذشت چند هفته، موثر نبودند، ممکن است پزشکتان داروی قوی‌تر یا درمان دیگری را برای شما تجویز کند. بسته به نوع کمر درد پزشک ممکن است درمان‌های زیر را تجویز کند:

• دارو درمانی
• فیزیوتراپی و ورزش
• جراحی

دارو درمانی

پزشک می‌تواند داروهای زیر را برای درمان کمر درد تجویز کند:

• داروهای مسکن غیر تجویزی
• داروهای شل کننده عضلات
• مسکن‌های موضعی
• قر‌ص‌های مسکن‌ها
• داروهای ضدافسردگی
• تزریق

درمان دارویی کمر درد

داروهای مسکن غیر تجویزی

داروهای ضدالتهاب غیراستروئیدی مانند ایبوبروفن و ناپروکسن ممکن است بتوانند درد حاد کمر را تسکین دهند. این داروها را طبق دستور پزشک مصرف کنید چرا که مصرف بیش از حد آن عوارض جانبی بسیار جدی دارد.

داروهای شل کننده عضلات

در صورتی که درد خفیف تا متوسط کمر با کمک داروهای غیرتجویزی بهبود پیدا نکرد، ممکن است پزشک داروهای شل کننده عضلات را نیز تجویز کند. این داروها موجب خواب‌آلودگی و سرگیجه می‌شوند.

مسکن‌های موضعی

که شامل پماد، کرم و لوسیون‌های ضد درد می‌شود.

قرص‌های مسکن‌ها

داروهایی مانند کدئین یا هیدروکودون ممکن است برای مدت زمان کوتاه تجویز شوند.

داروهای ضدافسردگی

دوز پایین از داروهای ضدافسردگی خصوصا داروهای سه فازی مانند آمی تریپتیلین می‌تواند در درمان برخی از انواع کمر درد موثر باشد. تاثیر این داروها بر کمر درد مستقل از اثر آن‌ها بر افسردگی است.

تزریق

در صورتی که سایر داروها در تسکین درد موثر نباشند و در صورتی که درد تا پایین پاها منتشر شود، ممکن است پزشک داروی کورتیزون یا داروی بی‌حس کننده دیگری را در فضای اطراف طناب نخاعی (فضای اپیدورال) تزریق کند. کورتیزون موجب کاهش التهاب در اطراف عصب‌ها می‌شود اما تاثرات تسکین‌دهنده دارو معمولا کمتر از چند ماه ادامه دارد.

درمان کمر درد با فیزیوتراپی و ورزش

فیزیوتراپی اصلی‌ترین و موثرترین درمان کمردرد شدید است. فیزیوتراپیست از روش‌های مختلفی مانند گرما درمانی، اولتراسوند، تحریک الکتریکی و تکنیک‌های آزادسازی عضله برای درمان کمردرد شدید استفاده می‌کند.

درمان کمر درد با فیزیوتراپی

با بهبود تدریجی درد، فیزیوتراپیست به بیمار ورزش‌هایی را آموزش می‌دهد که موجب افزایش انعطاف‌پذیری و قدرت عضلات کمر و شکم او می‌شود و نحوه قرارگیری صحیح بدن در حالات مختلف را نیز به بیمار آموزش می‌دهد. استفاده منظم از این روش‌های درمانی از بازگشت مجدد درد جلوگیری می‌کند.

جراحی کمر درد

عده بسیار کمی از بیماران به جراحی کمر نیاز دارند. اگر درد بیمار در پاهای او منتشر می‌شود و عضلات او به طور پیش‌رونده‌ای دچار ضعف و بی‌حسی شده‌اند که این حالت ناشی از تحت فشار بودن عصب‌هاست، لازم است جراحی انجام شود.

عمل جراحی کمر درد

در سایر موارد معمولا روش جراحی در مراحل اولیه برای بیماران تجویز نمی‌شود مگر این که درد بیمار با به‌کارگیری روش‌های درمانی دیگر بهبود پیدا نکند.